Rapport Building

Rapport Building คือ การสร้างความสัมพันธ์ ซึ่งถือได้ว่าเป็นทักษะที่สำคัญมากๆ อีกหนึ่งทักษะของการโค้ช เพราะอย่างที่ทราบกันดีว่าการโค้ช คือ การสื่อสารเพื่อสร้างการเปลี่ยนให้กับคน แท้ที่จริงแล้ว การสร้างความสัมพันธ์มิได้แต่เป็นทักษะที่สำคัญเฉพาะในการโค้ชเท่านั้น

การสร้างสัมพันธ์ ถือได้ว่า เป็นสิ่งสำคัญในการดำรงชีวิตของมนุษย์เรา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการทำงาน การใช้ชีวิต การมีปฎิสัมพันธ์กับผู้คน เพราะมนุษย์ถือได้ว่าเป็นสัตว์สังคม ต้องมีการติดต่อสื่อสาร และเชื่อมโยงกับผู้อื่นอยู่ตลอดเวลา คงยากต่อการปฏิเสธว่าเราทุกคนไม่สามารถอยู่ได้เพียงลำพังบนโลกใบนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคปัจจุบัน ที่ถือได้ว่าเป็นยุคของการสื่อสาร ยุคของสังคมเครือข่าย Networking ยุคที่ผู้คนต่างมีความจำเป็นต้องติดต่อสื่อสารกัน เชื่อมโยงกันอยู่ตลอดเวลา

Rapport Building ในแง่มุมของการโค้ช คือ การสร้างความสัมพันธ์เชิงลึก เป็นการสร้างให้เกิดภาวะของความรู้สึกเหมือนกัน เป็นมิตร ปรองดอง เป็นพวกเดียวกัน ทำให้การสื่อสารง่ายขึ้นและมีประสิทธิผลมากขึ้น

การสร้างความสัมพันธ์เชิงลึก การสร้างให้เกิดภาวะของความรู้สึกเหมือนกัน รู้สึกเป็นมิตร ล้วนแต่มีวัตถุประสงค์ที่สำคัญ คือ ต้องการให้คนเกิดการ เปิดใจ (Open mindedness) ซึ่งเมื่อ คนเรา เกิดการเปิดใจแล้ว อะไรๆ ก็จะเป็นเรื่องง่าย การสื่อสารระหว่างเรากับเขาก็จะง่าย การที่เราจะพูดคุย กระตุ้นให้คิด โน้มน้าวให้คล้อยตาม หรือ แม้กระทั่งบอกให้ทำสิ่งต่างๆ ก็จะเป็นเรื่องง่ายดาย

อยากให้ทุกคนลองคิดตามนะครับ ว่า หากมีใครสักคนเดินมาบอกให้คุณทำโน่นนี่ คุณคิดว่า คุณจะเลือก ตัดสินใจทำ ปฏิบัติตามใคร มากกว่ากัน ระหว่าง

1. คนที่ไม่รู้จักมาก่อนเลย

2. คนที่รู้จัก

3. คนที่รู้จัก สนิทสนมคุ้นเคย และไว้วางใจ

เชื่อได้ว่า คำตอบของคุณ คงไม่พ้นคำตอบในข้อที่ 3 เพราะคนเรามักจะเปิดใจ กับคนที่คนที่รู้จัก สนิทสนมคุ้นเคย และไว้วางใจ ซึ่งในคำว่า “ไว้วางใจ” นี้เอง ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สำคัญที่จะทำให้คนเกิดการ เปิดใจ และ มีสัมพันธ์ที่ดี

ดังนั้นแล้ว Building Trust หรือ สร้างความเชื่อใจ ความไว้ใจ ก็ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่เราจะต้องทำให้เกิดขึ้นในระหว่างกระบวนการสร้างความสัมพันธ์ เพราะนอกจากจะมีผลต่อประสิทธิผลที่ดีในการติดต่อสื่อสารแล้ว ยังมีผลต่อความยั่งยืนของความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลอีกด้วย

เทคนิคการสร้าง Rapport เพื่อเพิ่มประสิทธิผลการสื่อสารและสานความสัมพันธ์อย่างยอดเยี่ยม สามารถแบ่งออกได้เป็น

การสร้างความสัมพันธ์แบบรู้ตัว-Conscious Rapport คือ การหาจุดเชื่อมในการสนทนา การพูดคุยเรื่องที่เหมือนกันหรือคล้ายกัน เช่น 

 – การแสดงออกด้วยอารมณ์ความรู้สึกเดียวกัน

 – หัวข้อการสนทนาที่คล้ายกัน

 – ความชอบที่คล้ายกัน อาหาร งานอดิเรก กีฬาที่ชอบเหมือนกัน

 – ที่มาที่ไป คล้ายกัน คนบ้านเดียวกัน เรียนจบจากสถาบันเดียวกัน หรือ รู้จักคน ๆ หนึ่งเหมือนกัน ฯลฯ

การสร้างความสัมพันธ์แบบไม่รู้ตัว-Unconscious Rapport คือ การใช้ Body Language การสื่อสารผ่านทางร่างกาย ไม่ว่าจะเป็น กริยาท่าทาง ท่ายืน ท่าเดิน ท่านั่ง ตลอดจนบุคลิกลักษณะ เพราะความลับในข้อนี้ก็คือ “คนเราจะชอบคนที่เหมือนตัวเอง” เรามักจะชอบคนที่มีอะไรคล้ายกับเรา ลองนึกถึงภาพ ตัวเองกำลังเดินเข้าไปงานสัมนาแห่งหนึ่งที่ไม่มีคนรู้จักเลย คุณคิดว่า ตัวคุณเองจะเลือกเดินเข้าไปพูดคุยกับคนที่มีบุคลิกลักษณะแบบไหนเป็นคนแรก เค้าบอกว่า เรามักจะเลือกเข้าไปพูดคุยกับคนที่มีบุคลิกลักษณะเหมือนกับตัวเองหรือมีอะไรบางอย่างคล้ายคลึงกับตัวเอง ไม่ว่าจะเป็น รูปร่าง หน้าตา ผิวพรรณ การแต่งกาย กริยาท่าทาง ฯลฯ ซึ่งสิ่งนี้ถือได้ว่าเป็นการกระทำในระดับไม่รู้ตัวเป็นการทำงานในระดับจิตใต้สำนึกของคนเรา นอกจากนั้น ยังรวมไปถึง Eye contact สายตาที่จ้องมอง การกระพริบตา, Smile รอยยิ้ม 

แม้แต่ Language ภาษาที่ใช้ ก็ถือได้ว่าเป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดการสร้างความสันพันธ์ที่ดี เรามักจะรู้สึกดีถ้าคนที่เข้ามาพูดคุยกับเราเค้าใช้ภาษาเดียวกันกับเรา ยกตัวอย่างเช่น เรามักจะคุ้นเคย รู้สึกดีใจ และรู้สึกเปิดใจเพิ่มมากขึ้น หากเราพบว่า คนที่เข้ามาคุยกับเราสามารถคุยใช้ภาษาท้องถิ่นเดียวกันกับเรา เช่น สามารถใช้ภาษาเหนือ หรือ ภาษาอิสาน หรือ ภาษาใต้ ฯลฯ

นอกจากนั้น การใช้ Tone ระดับเสียง น้ำหนักเสียง จังหวะการพูด ก็ถือว่ามีส่วนสำคัญในการสร้างความสัมพันธ์แบบไม่รู้ตัว คิดว่าจะเกิดอะไรขึ้นหากเราที่เป็นคนพูดเสียงดัง และพูดเร็วๆ แต่เราต้องไปพูดคุย สื่อสารกับคนที่พูดเบาและพูดช้าๆ สิ่งที่จะเกิดขึ้นคือความรู้สึกถึงการไม่เป็นมิตร หรือพวกเดียวกัน ซึ่งเราสามารถปรับได้ด้วยการปรับ ระดับเสียง น้ำหนักเสียง จังหวะการพูด ให้อยู่ในระดับเดียวกันกับผู้ที่เรากำลังสื่อสารอยู่ด้วย

หวังว่าทุกคนน่าจะได้ความรู้และเทคนิค ในการสร้างความสัมพันธ์ ที่จะช่วยส่งเสริมให้ประสิทธิผลในการติดต่อสื่อสารดีขึ้น ตลอดจนเกิดความยั่งยืนของความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล